Het seizoen 2017-2018 wordt een feestseizoen. Provinciaal Domein Dommelhof bestaat dan immers 50 jaar! Het hele seizoen zullen we deze verjaardag in de kijker zetten met extra feestelijke activiteiten. Ook tijdens het circusfestival van Theater op de markt van 27 tot 30 oktober steken we de kaarsen aan. We vieren dan ook nog eens de 10de editie van dit circusfestival! Verder plannen we nog een aantal bijkomende activiteiten, waaronder de uitgave van een boek over 50 jaar Dommelhof.
Bovenstaande foto toont de bouw van de schouwburg in de jaren ’60
Hieronder vind je alvast een beknopte geschiedenis van Dommelhof, ingedeeld in een aantal periodes. De precieze historiek wordt momenteel bestudeerd en beschreven aan de hand van een analyse van historische bronnen en interviews met bevoorrechte getuigen. Onderstaande samenvatting wordt aldus constant bijgestuurd.
1967-1983: Provinciaal centrum voor Sociaal-Cultureel Vormingswerk
(ontstaan provinciaal cultuurbeleid)
In 1962 nam de Provincieraad van Belgisch Limburg het besluit om Dommelhof op te richten. Toenmalig minister voor cultuur Frans Van Mechelen besliste om de bouw van de culturele infrastructuur te subsidiëren. “Nergens elders in België dacht een Provinciebestuur aan de oprichting van een cultureel centrum. Dit van Neerpelt zou een provinciale opdracht krijgen naast zijn rol van gewestelijk cultureel centrum voor de Noorderkempen (opengesteld op 25.11.1967). De provinciale opdracht, kadervorming voor het sociaal-cultureel vormingswerk in internaatsverband (opengesteld op 28.9.1968) sloeg onmiddellijk aan, ook buiten de provincie. Het complex bevat dan ook een volledige vleugel voor restauratie en overnachting.”(Uit het provincieboek 1950-1975, blz 231)
Deze infrastructuur, naar een ontwerp van Alfons Hoppenbrouwers omvatte een theater-, vormings- en verblijfsgebouw. In 1967 was de eerste schouwburgvoorstelling een feit. De officiële opening vond plaats in 1968. Tot de jaren ’80 werd inhoudelijk vooral ingezet op sociaal-cultureel vormingswerk en een experimentele programmatie in de schouwburg. Naar aanleiding van het tienjarig bestaan van Dommelhof wordt in 1978 gestart met het eerste poppenfestival.
In 1979 werd de site uitgebreid met een sportcentrum en wordt de capaciteit van het verblijfsgebouw verdubbeld. Deze stevige groei in de beginperiode kan gekaderd worden in de keuze van de provinciale overheid voor regionale spreiding en een inhoudelijke aanwezigheid op alle (socio)culturele terreinen.
Op het vlak van sport pionierde Dommelhof in de beginjaren met een aanbod voor de recreatieve volwassen sporter. Het sociale aspect ging samen met het sportieve, en door te anticiperen op rages en trends (aerobic, step, enz.) groeide het programma uit tot bijna 1000 deelnemers per week.
1984 – 1995: Provinciaal Instituut voor Cultuur en Sport
(de culturele pioniersjaren)
Na de sterke klemtoon op socio-culturele vorming tijdens de jaren ’70 met een uitgebreid aanbod aan atelierwerking voor werklozen, focust Dommelhof zich sinds de jaren ’80 ook steeds meer op een onderscheidend cultuuraanbod. Het poppenfestival groeit uit tot een internationaal erkend festival en lokt steeds meer toeschouwers. In 1988 vond de eerste editie van Theater op de Markt plaats, een openluchttheaterfestival. Theater op de Markt was het organische gevolg van een proces dat al startte in 1972. Tijdens lokale kunstmarkten werden theaterinterventies geprogrammeerd. Begin jaren ’80 evolueerde dat naar ‘spektakeldagen- en markten’ om zo te groeien naar een apart festival.
1996 – 2007: Provinciaal Centrum voor Theater en Provinciaal Sportcentrum / sinds 2000
Provinciaal Domein Dommelhof
(van cultuurcentrum naar creatiecentrum)
Midden jaren ’90 wordt beslist dat Dommelhof de rol van cultuurcentrum met een eigen theaterprogrammatie volledig moet opgeven. De lokale gemeentelijke cultuurcentra vullen deze rol immers in met gemeentelijke middelen. De provinciale middelen dienen anders te worden ingezet. Vanaf 1994 evolueert Dommelhof van cultuurcentrum naar creatiecentrum.
Parallel met deze beleidskeuze werd begin jaren ’90 vastgesteld dat Limburg hoog scoorde qua cultuurspreiding maar helemaal nergens stond op het vlak van productie binnen de podiumkunsten. Dat leidde in 1996 tot de oprichting van de Theaterwerkplaats in Dommelhof. Doel was een aanzet geven tot de uitbouw van een professioneel theaterlandschap in Limburg. De Theaterwerkplaats slaagde gedeeltelijk in haar opzet, en resulteerde concreet in het ontstaan van een professioneel gezelschap De Queeste (later gefusioneerd tot het Nieuwstedelijk). In 2004 werd de werkplaats opgedoekt.
In dezelfde oefening rond heroriëntering van Dommelhof in de jaren ’90 besliste het provinciebestuur dat het internationale poppenfestival na 20 jaar moest stoppen met haar werking (1997). Middelen die vrijkwamen werden ingezet in de werking van Theater op de Markt. Het festival groeide uit tot een internationaal erkend festival en startte in 1997 met een programma op locatie (Theaterstreken). Vanaf 1999 wordt het festival opgesplitst in een circuseditie in Dommelhof in de even jaren, en een grote openluchteditie in de even jaren. Vanaf 1998 wordt gestart met co-producties. Na enkele jaren te hebben rondgereisd verankert de openluchteditie van Theater op de Markt zich in Hasselt. De circuseditie blijft plaats vinden in Neerpelt.
In 1995 werkte een Dommelhof-medewerker in Hasselt aan een provinciale programmatie van arthouse-films. Onder de noemer Zebracinema werden vertoningen gestart in Dommelhof en Z33. Later sloten verschillende partners zich aan en spreidde Zebracinema zich in heel Limburg en daarbuiten.
In de context van de evolutie naar een creatiecentrum wordt de infrastructuur aangepast. Naast een schouwburg beschikt Dommelhof over drie extra creatieruimtes (atrium, zwarte doos, dansstudio) en een terrein voor het ontvangen van producties in circustenten.
Op het domein van sport profileerde Dommelhof zich sinds de jaren 2000 als eerste sportvormingscentrum in Vlaanderen. Via praktische clinics en lezingen werd snel geanticipeerd op evoluties in de sector. Doelgroepen waren gemeentelijke sportdiensten, sportraden, sportfunctionarissen, en bestuurders van sportclubs.
2008 – 2017: Provinciaal Domein Dommelhof
(werkplaats voor podiumkunsten en G-sportcentrum)
In 2008 werd gestart met TAKT, de Limburgse werkplaats voor podiumkunsten (theater en dans). In 2017 wordt TAKT omgevormd naar C-TAKT, een werkplaats in samenwerking met C-Mine Genk en nog 5 andere structurele partners. De nieuwe werkplaats richt zich op werk dat de grenzen van de eigen discipline overschrijdt en in vraag stelt (de zogenaamde transdisciplinaire kunsten). De werkplaats C-TAKT zal de volgende 5 jaar kunnen rekenen op structurele middelen vanuit het Vlaamse kunstendecreet.
Theater op de Markt wordt sinds 2010 structureel ondersteund via het Vlaamse circusdecreet. Sinds 2013 wordt steeds meer onderzocht hoe de context van de presentatieomgeving (stad Hasselt, of bosrijk Dommelhof) een rol kan spelen bij de verder artistieke ontwikkeling van Theater op de Markt. Het festival groeit uit tot een grote publiekstrekker en lokt in Hasselt 120.000 toeschouwers. De circuswerkplaats is enig in zijn soort in Vlaanderen en wordt druk gefrequenteerd door artiesten uit binnen- en buitenland.
Sinds 2015 zet Dommelhof in op de uitbouw van een G-sportcentrum. De infrastructuur wordt aangepast aan G-sporters, er komt een uitgebreid aanbod om iedereen aan te zetten tot sportbeoefening, en er wordt samengewerkt met gespecialiseerde partners.